🔁 De Omkeerschakeling

🔁 De Omkeerschakeling: De Draairichting van uw Motor Wijzigen

De Omkeerschakeling (of Reversing Starter) is een elektrisch circuit waarmee de draairichting van een driefasige asynchrone motor eenvoudig kan worden omgekeerd, meestal van rechtsom (rechtsdraaiend/vooruit) naar linksom (linksdraaiend/achteruit).

1. Het Elektrische Principe: Faseverwisseling

De draairichting van een driefasige asynchrone motor wordt bepaald door de fasevolgorde van de voedingsspanning (L₁, L₂, L₃).

Om de draairichting om te keren, is er maar één cruciale ingreep nodig: twee van de drie fasen moeten worden verwisseld.

• Rechtsom (Vooruit): De motor ontvangt de fasen in de originele volgorde (L₁, L₂, L₃).
• Linksom (Achteruit): Een schakelmechanisme verwisselt bijvoorbeeld L₁ met L₃. De motor draait nu in tegengestelde richting.

2. Componenten en het Vermogensschema

De omkeerschakeling vereist twee hoofdcontactors en één thermisch beveiligingsrelais:

• Contactor 1 (KM1): Voor de ene draairichting (meestal Rechtsom). De fasen (L₁, L₂, L₃) worden direct doorgegeven.
• Contactor 2 (KM2): Voor de tegengestelde draairichting (meestal Linksom). Dit contactor is bedraad om twee fasen te verwisselen (bijvoorbeeld L₁ naar U3 en L₃ naar U1).
• Thermisch Beveiligingsrelais (F2): Beschermt de motor tegen overbelasting in beide draairichtingen.

Het vermogensschema visualiseert hoe de fasen worden verwisseld door de tweede contactor:

3. Essentiële Veiligheid: De Dubbele Vergrendeling

Het grootste gevaar van de Omkeerschakeling is het gelijktijdig inschakelen van KM1 en KM2. Dit zou leiden tot een kortsluiting tussen twee fasen, wat de installatie en de contactors onherstelbaar beschadigt.

Om dit te voorkomen, zijn twee niveaus van vergrendeling absoluut verplicht:

A. Mechanische Vergrendeling

Dit is een fysiek blokkeermechanisme tussen de twee contactors. Het zorgt ervoor dat als de spoel van de ene contactor bekrachtigd wordt, de andere spoel fysiek niet kan inschakelen.

B. Elektrische Vergrendeling

Dit is de veiligheid op het stuurcircuit. De spoel van KM1 wordt gevoed via een Normaal Gesloten (NC) hulpcontact van KM2, en vice versa.

• Als KM1 is ingeschakeld, is zijn NC-contact geopend, waardoor het circuit naar KM2 wordt verbroken.
• Dit garandeert dat zelfs bij een bedieningsfout of een storing, slechts één contactor tegelijk stroom kan ontvangen.

4. Het Stuurstroomschema

Het stuurstroomschema bevat de bedieningselementen (Start/Stop-knoppen) en de cruciale elektrische vergrendeling:

Het schema bevat meestal:

• Een hoofd Stop-knop (S0).
• Twee Start-knoppen (S1 voor Rechtsom, S2 voor Linksom).
• Zelfhoudcontacten (parallel aan de Start-knoppen) om de contactor ingeschakeld te houden.
• De Normaal Gesloten (NC) contacten van de tegenoverliggende contactors (de elektrische vergrendeling).

Via : M. Jacobs

De Noodstop

🛑 De Noodstop (E-Stop): Absolute Prioriteit voor Veiligheid

De Noodstop (Engels: Emergency Stop of E-Stop) is het belangrijkste beveiligingsmiddel in elke machine of installatie. Het doel is niet de machine netjes uit te schakelen, maar een onmiddellijk en gevaarlijk proces snel te stoppen om letsel of ernstige materiële schade te voorkomen.

1. Wat is een Noodstop?

De noodstop is een dwingende bediening die dient om de gevaarlijke bewegingen van een machine te beëindigen in geval van nood. Het meest herkenbare kenmerk is de rode paddestoelknop op een gele achtergrond.

Volgens de internationale veiligheidsnormen (zoals ISO 13850 en de Machinerichtlijn) moet de noodstop op een goed zichtbare en gemakkelijk bereikbare plaats geïnstalleerd zijn.

2. Het Cruciale Verschil met een Normale Stop

Een normale stopknop (meestal groen) maakt deel uit van de besturingslogica (PLC of relais) en voert een gecontroleerde, vaak vertraagde, uitschakeling uit.

De noodstop heeft daarentegen drie fundamentele veiligheidseisen:

• Prioriteit: De noodstop heeft altijd de hoogste prioriteit en moet alle andere functies onmiddellijk overschrijven.
• Onmiddellijkheid: De gevaarlijke beweging moet zo snel mogelijk worden gestopt.
• Vastzetting (Latching): Eenmaal ingedrukt, moet de knop vergrendeld blijven (hij 'klikt vast'). De machine kan pas opnieuw worden gestart nadat de knop handmatig is ontgrendeld (meestal door draaien of trekken), wat een bewuste herstart vereist.

3. Het Werkingsprincipe (Het Harde Circuit)

De betrouwbaarheid van de noodstop zit in de bedrading. De noodstopknop wordt doorgaans aangesloten als een Normaal Gesloten (NC) contact in het elektrische stuurcircuit.

1. Normale Toestand: Het contact is gesloten, waardoor de stuurspanning het circuit kan voeden.
2. Noodstop Geactiveerd: Wanneer de knop wordt ingedrukt, opent het contact onmiddellijk, waardoor de stuurspanning naar de hoofdcontactor (KM1) wordt onderbroken. De hoofdcontactor valt af en de machine stopt.

Een Noodstop is altijd hard-wired in de veiligheidsketen en onderbreekt direct de spanning die nodig is om de motorcontactor ingeschakeld te houden.

4. Noodstop vs. Nooduitschakeling

De normen maken onderscheid tussen twee types noodbeveiliging:

• Noodstop (E-Stop): Stopt de beweging, maar laat de niet-gevaarlijke functies (zoals verlichting, besturingscircuits) onder spanning staan, zodat de oorzaak van de noodsituatie snel kan worden geïdentificeerd en verholpen.
• Nooduitschakeling (Emergency Switching Off): Schakelt alle stroomtoevoer naar de machine uit, inclusief de hulpcircuits. Dit wordt gebruikt in situaties waarin het gevaar ligt in de elektrische stroom zelf (bijvoorbeeld brandgevaar door kortsluiting).

Beide systemen vereisen een vastgezette (latching) actie en een bewuste reset na activering.