Hoe maak ik een situatieschema van de elektrische installatie?

📐 Het Situatieschema: De Fysieke Lay-out van Uw Installatie

Het Situatieschema (of implantingsplan) is een essentieel en wettelijk verplicht document, vooral in het kader van het AREI in België. In tegenstelling tot het Eéndraadschema, dat de logica van de stroomkringen weergeeft, toont het Situatieschema de exacte fysieke locatie van alle elektrische componenten in een gebouw.

1. Situatieschema vs. Eéndraadschema

Het is cruciaal om het verschil tussen de twee verplichte schema's te begrijpen:

Schema	Doel	Weergave
Eéndraadschema	Functionele werking	Logica, componenten en draadaantallen
Situatieschema	Locatie en plaatsing	Plattegrond, afstand en fysieke positie

2. Benodigde Materialen om te Tekenen

Voordat u begint, heeft u de volgende basis nodig:

• Nauwkeurige Plattegrond: Een schematische weergave van de verdieping of ruimte op schaal (meestal 1/50).
• Gestandaardiseerde Symbolen: Dezelfde symbolen als die gebruikt worden in het Eéndraadschema (zoals stopcontacten, schakelaars en lichtpunten).
• Kringnummers: Elk component moet het nummer van de stroomkring waartoe het behoort, vermeld hebben (bijvoorbeeld: Kring 5).

3. Stappenplan voor het Tekenen

Volg deze stappen om een correct Situatieschema te maken:

1. Basis Plattegrond: Teken alle muren, deuren en ramen van de ruimte of verdieping op schaal.
2. Plaats Componenten: Plaats het correcte symbool op de exacte locatie waar het component (schakelaar, stopcontact, verlichting) zich bevindt.
3. Afstandsmaten: Noteer de afstanden van de componenten tot de dichtstbijzijnde muur, vloer of deuropening (belangrijk voor de inspectie).
4. Verbindingslijnen: Teken de leidingen tussen de componenten. Deze lijnen geven het **fysieke traject** van de buizen en kabels weer.
5. Centraal Punt: Markeer de positie van de verdeelkast (groepenkast) duidelijk op de plattegrond.

4. Keuringsvereisten (AREI/NEN)

Een installatie kan niet gekeurd worden zonder een volledig en correct ingevuld Situatieschema. De keurder zal de afmetingen op het schema vergelijken met de werkelijke installatie. Zorg ervoor dat:

• Alle componenten zijn opgenomen.
• De juiste symboolnormen zijn gebruikt.
• Elk component correct is gelabeld met het kringnummer uit het Eéndraadschema.

🛁 De Dubbelpolige Schakelaar: Absolute Veiligheid in Natte Zones

🛁 De Dubbelpolige Schakelaar: Absolute Veiligheid in Natte Zones

De dubbelpolige schakelaar is geen luxe, maar een verplichting in veel situaties waar water en elektriciteit samen kunnen komen. In tegenstelling tot de enkelpolige schakelaar, biedt dit type schakelaar de hoogst mogelijke veiligheid door de stroomkring volledig spanningsvrij te maken.

Wat is een Dubbelpolige Schakelaar?

De term "dubbelpolig" betekent dat de schakelaar gelijktijdig twee geleiders (polen) van het circuit onderbreekt: de fasedraad (L - bruin) én de nuldraad (N - blauw).

Dit is de belangrijkste reden waarom deze schakelaar superieur is in veiligheid: wanneer de schakelaar uit staat, is er absoluut geen potentiaalverschil meer op de aangesloten apparatuur (zoals een lamp of ventilator).

Een dubbelpolige schakelaar heeft vier aansluitpunten:

1. Twee ingangspunten voor de inkomende fase (L) en nul (N).

2. Twee uitgangspunten voor de geschakelde fase (L') en geschakelde nul (N') die naar het verbruikspunt gaan.

🌊 Waarom is deze Schakelaar Verplicht in Natte Zones?

Volgens de geldende normen (zoals het AREI in België en de NEN 1010 in Nederland) zijn er specifieke zones waar extra bescherming vereist is: de zogenaamde "natte zones" of "risicovolle ruimtes" (Badkamers, keukens, buiteninstallaties, etc.).

Het risico: In een natte omgeving kan water onbedoelde geleiding veroorzaken. Als een enkelpolige schakelaar gebruikt wordt, blijft de nuldraad (N) onderbroken, maar de fasedraad staat nog steeds in verbinding met de installatie. Bij een defect kan de nuldraad onbedoeld spanning voeren. Door zowel de fase als de nul te onderbreken, elimineert de dubbelpolige schakelaar dit risico volledig.

Regel: Binnen de zones met verhoogd risico (bijvoorbeeld badkamerzone 1 en 2), moeten de circuits volledig spanningsvrij gemaakt kunnen worden, wat enkel lukt door beide geleiders te onderbreken.

⚡ Bedradingsschema van een Dubbelpolige Schakelaar

solyd

De bedrading van de dubbelpolige schakelaar vereist dat zowel de bruine (fase) als de blauwe (nul) draad door de schakelaar heen lopen.

1. Fase (L) Bruin: Aangesloten op de fase-ingang.

2. Nul (N) Blauw: Aangesloten op de nul-ingang.

3. Geschakelde Fase (L') Zwart & Geschakelde Nul (N') Bruin of Grijs: Deze geschakelde draden lopen van de uitgang van de schakelaar naar het lichtpunt/verbruiker. Let op: De nuldraad die geschakeld wordt, moet soms van kleur veranderen, afhankelijk van lokale voorschriften, maar het is cruciaal dat hij de geschakelde nul blijft.

4. Aarding (PE) Groen/Geel: Loopt direct door naar het verbruikspunt, zonder onderbreking.

Hier ziet u het bedradingsschema dat deze werking illustreert:

💡 Toepassingsgebieden

De dubbelpolige schakelaar is primair vereist voor:

• Badkamers en Douches: Schakelaars die in de nabijheid van waterpunten zijn geïnstalleerd.

• Buitenverlichting: Schakelaars voor verlichting die permanent buiten is geïnstalleerd.

• Vaste Apparatuur: Apparaten die niet eenvoudig van het net te ontkoppelen zijn en waarvoor volledige spanningsvrijheid noodzakelijk is tijdens onderhoud.

Door de dubbelpolige schakelaar te gebruiken, garandeer je niet alleen de werking, maar vooral de veiligheid van de installatie in de meest kwetsbare omgevingen.

🔌 De Enkelpolige Schakelaar: De Essentie van Lichtbediening

🔌 De Enkelpolige Schakelaar

solyd

: De Essentie van Lichtbediening

De enkelpolige schakelaar is het meest basale en meest gebruikte type schakelaar in residentiële en commerciële installaties. Hoewel de werking uiterst eenvoudig is, is het correcte gebruik en de bedrading essentieel voor de elektrische veiligheid.

Wat is een Enkelpolige Schakelaar?

De term "enkelpolig" betekent dat de schakelaar slechts één geleider (pool) van het elektrische circuit onderbreekt: de fasedraad (bruin).

Een enkelpolige schakelaar heeft slechts twee aansluitpunten:

1. Eén aansluitpunt voor de inkomende fasedraad (bruin).

2. Eén aansluitpunt voor de uitgaande schakeldraad (zwart) die naar het lichtpunt gaat.

Wanneer de schakelaar bediend wordt, maakt of verbreekt deze het contact met de fasedraad, waardoor de stroomkring naar de lamp gesloten of geopend wordt.

⚡ Bedradingsschema en Werking

Het principe van de enkelpolige schakelaar is direct en lineair: de fase gaat erin en de geschakelde fase gaat eruit. De null- en aardgeleiders lopen direct door naar het lichtpunt, zonder onderbreking door de schakelaar.

Dit maakt de installatie snel en eenvoudig:

1. Fase (L) Bruin: Aangesloten op de ingang van de schakelaar.

2. Schakeldraad (L') Zwart: Aangesloten op de uitgang en loopt naar de lamp.

3. Nul (N) Blauw & Aarding (PE) Groen/Geel: Lopen direct naar het lichtpunt.

Het correcte schema ziet er als volgt uit:

💡 Waar en Wanneer Gebruiken?

De enkelpolige schakelaar wordt uitsluitend gebruikt voor bediening vanaf één locatie en is de standaardkeuze voor de meeste verlichtingspunten in huis:

• Kamers: Voor het aan- en uitschakelen van het centrale licht in een woonkamer, keuken of slaapkamer.

• Kelder/Zolder: Voor verlichting die slechts één toegangspunt heeft.

⚠️ Veiligheid en Normen (AREI/NEN)

Het is cruciaal om te begrijpen dat een enkelpolige schakelaar niet geschikt is voor elke situatie:

1. Enkel Fase: Een enkelpolige schakelaar mag uitsluitend de fasedraad onderbreken. Het is verboden om de nuldraad (blauw) of de aarddraad (groen/geel) via deze schakelaar te schakelen.

2. Natte Ruimtes: In natte of vochtige ruimtes (zoals de badkamerzone 1 en 2) is een enkelpolige schakelaar vaak niet toegestaan en moet er een dubbelpolige schakelaar worden gebruikt om zowel de fase als de nul te onderbreken, of moet de schakelaar buiten de natte zone geplaatst worden, conform het AREI/NEN reglement.

3. Onderhoud: Aangezien de nuldraad (en de aarddraad) direct doorlopen naar het lichtpunt, blijft er altijd spanning op de nuldraad staan wanneer de lamp vervangen wordt. Schakel bij onderhoud daarom altijd de betreffende zekering uit.