Een Verlichting kiezen

Verlichting kiezen

De eerste vraag die u zich moet stellen: “Wat wil ik met mijn verlichting bereiken?” Lezen, werken, sfeer,…? Niet onbelangrijk als je de verlichting boven een tafel kiest bijvoorbeeld. Tafelverlichting lijkt eenvoudig maar iedereen zal zijn tafel op een andere manier gebruiken. Voor sommigen is het enkel om gezellig met vrienden te tafelen, andere werken erop, kinderen maken hun huiswerk, anderen voeren hun hobby uit en opa wenst zijn krant te lezen…

Welk type verlichting kiezen?

In grote lijnen kan men stellen dat er 2 soorten verlichting zijn, Sfeerverlichting en Functionele verlichting

Sfeerverlichting

Met sfeerverlichting kan u een bepaalde sfeer oproepen in uw interieur. Het verspreidt een zacht, gelijkmatig licht.

	Accentverlichting Accentverlichting kan gericht bepaalde items in uw interieur in de kijker brengen en leuke accenten leggen. Het geeft een meerwaarde en zorgt voor de directe belichting van een object of werpt licht op een welbepaalde plaats. Het wordt gebruikt bij het belichten van kasten, schilderijen, planten, beelden en andere verzamelobjecten. Dit type verlichting mag echter niet overheersen, anders gaat het accenteffect verloren.
	Verlichtingsobjecten Verlichtingsobjecten zijn items waarmee u uw interieur kan aankleden en die bovendien ook nog eens licht geven, waardoor u een gezellige sfeer krijgt.
	Indirecte verlichting Indirecte verlichting is een lichtbron die niet zichtbaar is, maar die wel haar licht in het interieur werpt. Voorbeeld: TL-verlichting die achter het valse plafond weggewerkt wordt, maar wel een sfeervol licht op de muur werpt.

Functionele verlichting

Functionele verlichting heeft steeds een duidelijke functie. Het gaat hier niet zozeer om het oproepen van sfeer, maar eerder om het verlichten zelf.

	Basisverlichting Basisverlichting is de hoofdverlichting waarmee u een bepaalde kamer in zijn geheel verlicht.
	Oriëntatieverlichting Oriëntatieverlichting heeft meestal een lagere lichtopbrengst en is eerder bedoeld voor het afbakenen van bijvoorbeeld de oprit, het tuinpad of de overloop zodat u ook hier in het donker veilig de weg vindt.
	Leesverlichting Leesverlichting zorgt ervoor dat u uw ogen niet te sterk vermoeit en dat u ook op de donkere winteravonden eindeloos van een goed boek kan genieten.

Soorten licht

	Direct licht In dit geval wordt het licht op een specifiek oppervlak gericht. De belichte voorwerpen krijgen extra aandacht doordat vorm en volume worden benadrukt. Voorbeelden: (inbouw)spots, bureaulampen, pendels
	Indirect licht In dit geval wordt het licht gericht op wand of plafond en vervolgens gereflecteerd. Dit gereflecteerde licht kan sterker of zwakker zijn naargelang de kleur van de wand of het plafond. Voorbeelden: wandlampjes, halogeen vloerlampen
	Diffuus licht Door het licht over 360° te spreiden wordt het mogelijk om een kamer volledig te verlichten. In dit geval wordt het licht meestal getemperd door een gesatineerd glas of andere (semi) transparante materialen. Voorbeelden: lusters, glazen pendels
	Gemengd licht  In dit geval worden de drie voorgaande types licht gecombineerd in één armatuur. Voorbeeld: verlichting met kappen

Welke armatuur, lichtbron en wattage kiezen

10% van het huishoudgeld wordt jaarlijks uitgegeven aan elektriciteitsverbruik. Het is dus belangrijk om hier verstandig mee om te springen. De keuze van de lichtbron kan u hierbij helpen. Als u weet waarvoor de verlichting moet dienen: lang branden of niet, goede lichtopbrengst belangrijk of niet enz., dan kan u op zoek gaan naar een armatuur dat voldoet aan uw gebruikswensen met een zo voordelig mogelijke lichtbron.

Armaturen

Er bestaat een grote keuze aan armaturen. De belangrijkste vraag die u zich moet stellen is of de armatuur datgene kan doen wat u wenst te bereiken. Soorten armaturen:   Lusters Pendels  Wandlichten Plafondlichten Vloerlampen Tafellampen Lees/Bureaulampen Spotarmaturen TL-armaturen Buitenverlichting Badkamerverlichting Keukenverlichting Kinderverlichting Led-verlichting …

Lampen

Halogeenlampen Halogeenlampen 12V Halogeenlampen van 12V dienen STEEDS gebruikt te worden met een transformator. Bispina: deze soort heeft geen reflectorkop en zorgt voor een algemeen licht in alle richtingen. Wordt vaak gebruikt in armaturen in combinatie met glaasjes, om de baan van het licht te sturen. Dichroïde: deze lamp is voorzien van een reflectorkop en is rond, waardoor het licht gebundeld wordt en gemakkelijk richtbaar is. Halogeenlampen 230V Halogeenlampen van 230V worden rechtstreeks op het elektriciteitsnet aangesloten zonder transformator.

G9: G9-lampen hebben geen reflectorkop en zorgen dus voor een algemeen licht in alle richtingen. Worden vaak gebruikt in armaturen in combinatie met glaasjes, om de baan van het licht te sturen. GU10: GU10-lampen zijn voorzien van een reflectorkopje en zijn rond, waardoor het licht gebundeld wordt en gemakkelijk richtbaar is. R7s: Klassieke buisvormige halogeenlamp, zoals we die kennen in bijvoorbeeld vloerlampen. Toepassing: Halogeenlampen zijn vooral geschikt voor wand- en plafondverlichting, vloerlampen, bureaulampen en buitenverlichting.

 

	Gloeilampen Soorten: Klassieke “peertje” Kaarsvorm Bolvorm Gloeilampen zijn zowel mat als helder verkrijgbaar. Opgelet voor de lampvoet, er bestaan 2 formaten schroefsocketten:                    Groot (E27) Klein (E14)
	Kijk steeds op de verpakking dat u de juiste lampvoet kiest. Toepassing: Gloeilampen zijn vooral geschikt voor wand- en plafondverlichting, lusters en pendels, en buitenverlichting.

	TL-lampen Buisvormig: De klassieke TL-buis: 5x zuiniger dan een gloeilamp 7x langere levensduur dan een gloeilamp T5 T5-lampen zijn de nieuwe generatie TL-lampen en hebben als extra troeven: Extra fijne vormgeving, laat elegantere armaturen toe Knippert niet bij het opstarten Keuze tussen warm en koud licht
	Circline: Dit is een cirkelvormige TL-buis   Toepassing:  Buisvormige TL-lampen zijn vooral geschikt voor wand- en plafondverlichting, en moderne pendels (T5) Circline lampen zijn vooral geschikt voor wand- en plafondverlichting, en pendels

Spaarlampen Soorten: Klassieke spaarlamp (buisvormig) Kaarsvorm Vorm van een klassieke gloeilamp (peertje) Bolvormig Opgelet voor de lampvoet, zoals bij de gloeilampen bestaan hier ook 2 formaten schroefsocketten: Groot (E27) Klein (E14) Kijk steeds op de verpakking dat u de juiste lampvoet kiest. Een spaarlamp heeft een 10x langere levensduur dan een gloeilamp en is 5x zuiniger dan een gloeilamp.

Spaarlamp versus gloeilamp 7W vervangt 25W 9W vervangt 40W 11W vervangt 60W 15W vervangt 75W 18W/22W vervangt 100W Toepassing: Vroeger was een spaarlamp lelijk en werd ze enkel gebruikt in armaturen waar de lamp niet zichtbaar was. Dankzij de nieuwe decoratievere vormen (gloeilamp, kaars, bol) kunnen ze ook ingezet worden in armaturen waarin de lamp zichtbaar is. Vooral geschikt voor wand- en plafondverlichting, lusters & pendels, en buitenverlichting

Led-verlichting (Light Emitting Diodes) Werking: LED’s hebben een eenvoudige, sterke structuur. Het zijn kleine microchips die gemakkelijk in een elektrisch circuit passen. In tegenstelling tot gewone gloeilampen, hebben ze geen gloeidraad. LED’s produceren zeer weinig warmte. Ze lichten enkel op door de beweging van elektronen in een semi-geleidend materiaal. De hoofdcomponenten van een LED-lampje zijn : een LED-chip gemonteerd op een reflecterend kopje een kathode- (-) en een anodedraadje (+) een draadje dat de kathode met de anode verbindt een lens van kunsthars die de diode beschermt en de baan van het licht bepaalt Voordelen: LED’s zijn duurzaam, uitermate sterk en verbruiken veel minder energie dan een gewone lamp. Daarnaast heeft LED nog vele andere voordelen: Lange levensduur LED’s van goede kwaliteit, gaan tot 100.000 uren mee. Schokbestendig Aangezien LED’s geen kwetsbaar gloeidraadje of glas hebben, zijn ze erg sterk en duurzamer dan elke andere lichtbron. Hoog energierendement LED’s verbruiken maar een fractie van de energie die een traditionele lamp verbruikt. Ze zijn dus zuiniger, maar zetten die weinige energie wel om in een fel en intensief licht. Laag voltage en lage stroomsterkte vereist LED’s werken op een veilig, extra laag voltage (SELV – 3,2V of 12V), waardoor ze veilig en zuinig zijn. Klein Door hun kleine formaat passen LED’s moeiteloos in elegant ontworpen armaturen. Geringe warmte-afgifte LED’s produceren zeer weinig warmte, waardoor ze uiterst veilig in gebruik zijn. Toepassing: LED’s kunnen vooral dienen als oriëntatie- en sfeerverlichting. De kleine afmeting laat mooie ontwerpen toe, ideaal voor sfeer op het terras, oriëntatie bij de oprit, maar ook zeer geschikt als accentverlichting in huis.

 

Wattage

In tegenstelling tot industriële verlichting is het niet eenvoudig om de hoeveelheid licht voor thuisgebruik te berekenen. Het gaat hier immers niet alleen om het verlichten van een kamer, ook het volume, de sfeer van de kamer (de kleur van wand, plafond, vloer, …), het creëren van visuele effecten en natuurlijk ook persoonlijke smaak spelen hier een rol. Het is wel mogelijk om een gemiddelde in Watt op te geven voor een goede verlichting.  De vermelde wattages zijn enkel een indicatie die u in staat moet stellen om afhankelijk van persoonlijke smaak, omgeving,... een voorstudie te maken wanneer u een huis bouwt of een kamer herinricht.

Rekenoefening Iedere avond brandt de lamp naast de voordeur van 18u tot 24u (= 6u per dag) en dit 5 dagen per week gedurende de maanden oktober t.e.m. februari (20 weken). We maken even de vergelijking tussen een armatuur met halogeen (300W), gloeilamp (100W) of LED (3W). De kostprijs van 1 kWh is € 0,15. Halogeen 300W Een lamp van 300W die gedurende 1 uur brandt, is 0,3 kWh en kost dus € 0,045 per uur (€ 0,15 x 0,3). 6u per dag x 5 dagen per week x 20 weken = 600 branduren. Kostprijs : 600 x € 0,045 = € 27,00 Gloeilamp100W Een lamp van 100W die gedurende 1 uur brandt, is 0,1 kWh en kost dus € 0,015 per uur (€ 0,15 x 0,1). 6u per dag x 5 dagen per week x 20 weken = 600 branduren. Kostprijs : 600 x € 0,015 = € 9,00 LED 3WEen lamp van 3W die gedurende 1 uur brandt, is 0,003 kWh en kost dus € 0,00045 per uur (€ 0,15 x 0,003). 6u per dag x 5 dagen per week x 20 weken = 600 branduren. Kostprijs : 600 x € 0,00045 = € 0,27

Heldere of matte lamp kiezen?

Een matte lamp geeft een veel zachter licht dan een heldere. Maar voor deze keuze is er eigenlijk een heel eenvoudige regel. Heeft de armatuur een mat glas, gebruik dan een matte lamp. Heeft deze een helder glas, gebruik dan een heldere lamp. In een kinderkamer raden we aan om een matte lamp te gebruiken. Het kindje kijkt vanuit zijn bedje naar boven, waardoor een heldere lamp te fel is.

Tips

Montage

• Elk verlichtingsarmatuur is anders. Lees daarom steeds eerst aandachtig de meegeleverde gebruiksaanwijzing waarin u alle informatie vindt over de montage. Kijk steeds na of er geen transformator nodig is. Niet elk model mag immers rechtstreeks op het elektriciteitsnet aangesloten worden. Zorg ervoor dat de elektriciteit uitgeschakeld staat, dat er geen draden bloot blijven liggen, … Indien u niet zeker bent, doe dan liever beroep op een erkende installateur.
• Houd bij de montage ook rekening met de plaats van het lichtpunt. Boven een tafel bijvoorbeeld is een afstand van 80cm tussen tafel en armatuur aangewezen.

Veiligheid

• Veiligheid is een absolute must! Dit geldt echter niet alleen tijdens de montage, maar ook bij het gebruik achteraf.
• Halogeen- en gloeilampen geven veel warmte af. Behoud dus veilige afstanden met andere materialen zoals papier, stof en hout. Opwarming kan immers brand of verkleuring veroorzaken.
• Kijk bij de aankoop naar de nodige keurmerken. Zo moeten staanlampen aan een bepaalde hellingsgraad weerstaan. Bureaulampen hebben een afstandhouder. Kinderverlichting moet steeds op lage veiligheidsspanning zijn.
• Denk bij de keuze van uw verlichtingsarmaturen ook aan uw kinderen en huisdieren. Als u inbouwspots in de vloer, trap of muur kiest, neem dan geen halogeen. Dit wordt heel warm en kan lelijke brandwonden veroorzaken. Kies dan voor LED of spaarlampen.

Energievriendelijk verlichten

• De tijd dat energievriendelijk verlichten enkel mogelijk was met een lelijke buisvormige spaarlamp ligt ver achter ons. Spaarlampen zijn tegenwoordig ook verkrijgbaar in bol-, vlam- of gloeilampvorm.
• Er bestaan ook vervanglampen voor de GU10 halogeenmodellen, die uitgerust zijn met een spaarlamp van 7W of een LED-module van 1,5W. Met deze vervanglampen is het verbruik van 50W per halogeenspot in een handomdraai aardig teruggeschroefd.
• Ook met bewegingsdetectors en dimmers kan u uw energiefactuur merkbaar doen afslanken. Let wel op: spaarlampen geven hun volle lichtopbrengst pas als ze een tijdje branden. Het is dus niet zinvol een spaarlamp te gebruiken in combinatie met een bewegingsdetector.

Licht combineren met kleur in uw interieur

• De kleur van de omgeving heeft een heel sterke invloed op uw lichtopbrengst. Donkere muren gaan licht absorberen, lichte muren daarentegen gaan licht verspreiden. Houd hier dus rekening mee, zowel bij de keuze van uw verlichting als van uw verf of behangpapier.

hubo